Generative AI: එය කුමක්ද, එයින් අපට කළ හැකි දේ සහ මතක තබාගත යුතු අවදානම්! ‍|Dileenet A/L ICT

 Generative AI යනු, පෙර පුහුණුව ලද දත්ත මත පදනම්ව, නව සහ මුල් පිටපත් (Original Content) නිර්මාණය කිරීමට හැකියාව ඇති කෘත්‍රිම බුද්ධියේ (AI) එක් කොටසකි.

සරලව කිවහොත්, එය:

1. පැරණි දේ නැවත ඉදිරිපත් නොකර: එයට ලබා දුන් දත්තවල රටා විශ්ලේෂණය කර, සම්පූර්ණයෙන්ම අලුත් දෙයක් නිර්මාණය කරයි.
2. නිර්මාණය කිරීම (Generation): සාමාන්‍ය AI මෙන් තොරතුරු වර්ගීකරණය කිරීම හෝ හඳුනාගැනීම වෙනුවට, එය Text, Images, Audio, හෝ Code වැනි අන්තර්ගතයන් සාදයි.

උදාහරණයක්: ඔබ ChatGPT (Generative AI) එකකට "සඳ මතට ගිය පළමු පුද්ගලයා ගැන කවියක් ලියන්න" කියා පැවසුවහොත්, එය එම තොරතුරු දැනටමත් දැන සිටියත්, නව කවියක් නිර්මාණය කර ඉදිරිපත් කරයි.

GenAI ක්‍රියා කරන ආකාරය: එය හදවතින්ම 'නිර්මාණකරුවෙක්' වන්නේ ඇයි?

Generative AI යනු මැජික් (Magic) නොවේ. එය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ඉතා බලවත් ගණිතමය හා දත්ත පදනම් වූ ක්‍රමවේදයක් මගිනි. එය ඔබට අලුත් දෙයක් ලබා දෙන්නේ කෙසේදැයි බලමු:

1. මහා දත්ත සහ පුහුණුව (Big Data and Training)

Generative AI ආකෘති ගොඩනගා ඇත්තේ විශාල දත්ත සමූහයක් (Massive Datasets) මත පුහුණු කිරීමෙනි.

• පෙළ ආකෘති (LLMs) සඳහා: මුළු අන්තර්ජාලයේම පාහේ ඇති බිලියන ගණනක් වන පොත්, ලිපි සහ වෙබ් පිටු කියවා ඇත.
• රූප ආකෘති සඳහා: මිලියන ගණනක් වන විවිධ පින්තූර සහ ඒවායේ විස්තර (Captions) අධ්‍යයනය කර ඇත.

මෙම පුහුණුව තුළින්, AI ආකෘතිය භාෂාවේ රටා, ව්‍යාකරණ නීති, සංකල්ප අතර සම්බන්ධතා සහ රූපවල ව්‍යුහයන් හඳුනා ගනී.

2. රටා හඳුනාගැනීම සහ 'අනාවැකි' කීම (Pattern Recognition)

GenAI ක්‍රියා කරන්නේ ඊළඟට පැමිණිය යුතු දේ අනාවැකි කීමේ මූලධර්මය මතයි.

• පෙළ සඳහා: ඔබ වාක්‍යයක් ටයිප් කරන විට, AI එක උත්සාහ කරන්නේ වාක්‍යයේ සන්දර්භය අනුව වඩාත්ම තර්කානුකූල සහ වඩාත්ම සුදුසු ඊළඟ වචනය කුමක්දැයි ගණනය කිරීමටයි. එය මෙම ක්‍රියාවලිය වචනයෙන් වචනය නැවත නැවතත් සිදු කරයි.
• රූප සඳහා: ඔබ "සිනාසෙන බල්ලෙක්" යැයි පැවසුවහොත්, එය කලින් පුහුණු වූ බල්ලන්ගේ සහ සිනාවල සියලුම රටා මතකයට ගෙන, එම විස්තරයට ගැළපෙන පරිදි මුල සිටම පික්සල ගණනය කරමින් නව රූපයක් නිර්මාණය කරයි.

3. 'මුල් පිටපතක්' නිර්මාණය කිරීම (Creating Originality)

AI ආකෘතියට දත්තවල රටා පිළිබඳ ගැඹුරු අවබෝධයක් ඇති බැවින්, එයට නැවත පුනරාවර්තනයක් නොවන අලුත් සංයෝජනයක් (New Combination) සාදාගත හැකිය.

වෙනත් වචනවලින් කියනවා නම්, එය කවදාවත් දැක නැති දෙයක් වුවද, ඉගෙන ගත් නීතිරීති හා රටාවලට අනුකූලව අලුත් දෙයක් 'සිහිනයකින් දකිනවා' වැනි දෙයකි.

ප්‍රධාන යෙදීම්(Key Application): GenAI හි 'සාදන' හැකියාව

Generative AI හි සුවිශේෂීම හැකියාව වන්නේ එයට විවිධ මාධ්‍ය ඔස්සේ අන්තර්ගතයන් නිර්මාණය කිරීමට හැකිවීමයි. මෙහි ප්‍රධාන යෙදීම් දෙකක් පහත දැක්වේ.

1. පෙළ නිර්මාණය (Text Generation)

මෙය දැනට ලොව පුරා වඩාත්ම ප්‍රචලිත Generative AI යෙදීමයි. විශාල භාෂා ආකෘති (LLMs) මගින් පෙළ ආශ්‍රිත ඕනෑම කාර්යයක් පාහේ ඉටු කළ හැකිය.

කාර්යය	GenAI මඟින් ඉටු කරන්නේ කෙසේද?
නිර්මාණශීලී ලිවීම	නව කවි, ගීත, කෙටිකතා හෝ රචනා තත්පර කිහිපයක් තුළ නිර්මාණය කිරීම.
වෘත්තීය කටයුතු	විද්‍යුත් තැපැල් (Emails), ව්‍යාපාරික වාර්තා සකස් කිරීම, හෝ වෙළඳ දැන්වීම් සඳහා ආකර්ෂණීය සටන් පාඨ (Slogans) ලිවීම.
කේතකරණය (Coding)	ක්‍රමලේඛන භාෂාවකින් කේත කොටස් (Code Snippets) ජනනය කිරීම හෝ දැනට පවතින කේතවල දෝෂ (Bugs) නිවැරදි කිරීම.
පර්යේෂණ සහ සාරාංශ	දීර්ඝ ලිපි හෝ වාර්තා සාරාංශ කර දීම හෝ සංකීර්ණ මාතෘකා සරලව පැහැදිලි කිරීම.

 

2. රූප සහ දෘශ්‍ය නිර්මාණය (Image and Visual Generation)

රූප නිර්මාණය කරන AI මෙවලම් මගින් කලාව හා නිර්මාණ ක්ෂේත්‍රය වෙනස් කර ඇත.

• විස්තරයෙන් රූපයට (Text-to-Image): ඔබ වචන වලින් දෙන විස්තරයක් මත පදනම්ව, ලොව මෙතෙක් කිසිවෙකු දැක නැති නව රූපයක් නිර්මාණය කරයි. උදාහරණයක් ලෙස: "සඳ මත සිනාසෙන බළලෙක්"
• ප්‍රතිනිර්මාණය: පවතින ඡායාරූපයක විලාසය වෙනස් කිරීම (Style Transfer) හෝ සරල සිතුවම් (Sketches) සවිස්තරාත්මක ඡායාරූප බවට පත් කිරීම.
• ත්‍රිමාණ ආකෘති (3D Models): වීඩියෝ ක්‍රීඩා හෝ සජීවීකරණයන් සඳහා ත්‍රිමාණ වස්තු ආකෘති නිර්මාණය කිරීම.

Generative AI මගින් අපගේ වැඩ කටයුතු වේගවත් කිරීම පමණක් නොව, නව නිර්මාණාත්මක දොරටු විවෘත කිරීමද සිදු කරයි.

අභියෝග සහ අවදානම්: GenAI හි අඳුරු පැත්ත

Generative AI පුදුම සහගත ලෙස දියුණු වුවත්, එය පරිශීලකයින්ට සහ සමාජයට තර්ජනයක් විය හැකි බරපතල ගැටලු කිහිපයක් ද නිර්මාණය කරයි.

1. Hallucinations (මායාවන්): සත්‍ය නොවන දේ විශ්වාස කිරීම

GenAI හි ඇති ප්‍රධානම අවදානම මෙයයි.

• ගැටලුව: AI ආකෘතියක් තොරතුරු විශ්ලේෂණය කර, තර්කානුකූලව නිවැරදි යැයි හැඟෙන, නමුත් සත්‍ය වශයෙන්ම වැරදි, පදනමක් නැති හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම ගොතන ලද තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම Hallucination නම් වේ.
• උදාහරණය: AI මගින් යම් සිද්ධියක් හෝ පුද්ගලයෙක් ගැන වැරදි දිනයක් හෝ හේතුවක් ඉදිරිපත් කිරීම.
• අවදානම: පරිශීලකයන් AI ප්‍රතිචාර අන්ධ ලෙස විශ්වාස කිරීමෙන් වැරදි තීරණ ගැනීමට හෝ අසත්‍ය තොරතුරු සමාජගත කිරීමට ඉඩ ඇත.

2. Deepfakes සහ අසත්‍ය තොරතුරු පැතිරීම (Disinformation)

GenAI හි නිර්මාණාත්මක හැකියාව අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම මෙහිදී සිදු වේ.

• Deepfakes: යථාර්ථවාදී, නමුත් ව්‍යාජ රූප, වීඩියෝ, හෝ කටහඬ නිර්මාණය කිරීමට AI භාවිත කිරීම. මේවා මගින් පුද්ගලයන් අපහසුතාවයට පත් කිරීමට හෝ දේශපාලනික අරමුණු වෙනුවෙන් ජනමතය හැසිරවීමට පුළුවන.
• අසත්‍ය තොරතුරු: බොරු ප්‍රවෘත්ති හෝ ව්‍යාජ විද්‍යාත්මක වාර්තා විශාල වශයෙන් ඉතා ඉක්මනින් හා අඩු වියදමකින් නිර්මාණය කිරීමට GenAI භාවිත කිරීම.

3. පක්ෂග්‍රාහීත්වය සහ වෙනස්කම් කිරීම (Bias)

AI ආකෘති පුහුණු කරනු ලබන්නේ මිනිසුන් විසින් නිර්මාණය කරන ලද දත්ත මතයි.

• ගැටලුව: පුහුණු දත්තවල යම් සමාජ කණ්ඩායමකට (වාර්ගික, ස්ත්‍රී/පුරුෂ, ආර්ථික) එරෙහිව පවතින පක්ෂග්‍රාහීත්වය හෝ අසමතුලිතතාවය තිබේ නම්, AI ද එය උකහාගෙන තම ප්‍රතිදානයන් මගින් එම වෙනස්කම් කිරීම දිගටම පවත්වාගෙන යයි.
• අවදානම: AI පද්ධතිවල ප්‍රතිඵල සමාජයේ අසාධාරණය තීව්‍ර කිරීමට දායක විය හැකිය.

4. බුද්ධිමය දේපළ ගැටලු (Intellectual Property - IP)

AI මගින් නිර්මාණය කරන ලද අන්තර්ගතයේ හිමිකාරිත්වය (Ownership) පිළිබඳව නීතිමය ගැටලු පැන නගී.

• ප්‍රශ්නය: AI පුහුණු කිරීම සඳහා භාවිත කළ මුල් කලාකරුවන්ගේ හෝ ලේඛකයන්ගේ කෘතිවලට සිදුවන බලපෑම කුමක්ද? AI විසින් නිර්මාණය කරන ලද නව කෘතියක නීත්‍යානුකූල හිමිකරු කවුරුන්ද?

මෙම අවදානම් පිළිබඳ අවබෝධය තුළින්, අපට GenAI වඩාත් වගකීමෙන් සහ ආරක්ෂාකාරීව භාවිතා කිරීමට හැකියාව ලැබේ.

නිගමනය: AI හි අනාගතය මෙහෙයවීමේ වගකීම

අප මෙම සටහන අවසන් කරන විට පැහැදිලි වන්නේ, Generative AI යනු කෙටි කාලීන විලාසිතාවක් (Trend) නොව, අපගේ රැකියා සහ නිර්මාණශීලීත්වය සඳහා වූ නව පදනම බවයි. GenAI මෙවලම් මගින් අපගේ වැඩ වේගය වැඩි කරන අතරම, මෙතෙක් සිතාගත නොහැකි වූ නව අන්තර්ගතයන් නිර්මාණය කිරීමට ද අවස්ථාව සලසා දෙයි.

GenAI හි ඊළඟ පියවර

GenAI හි අනාගතය Agentic AI වැනි තාක්ෂණයන් හරහා ගමන් කරයි. AI හුදෙක් ඉල්ලන දෙය නිර්මාණය කිරීමෙන් ඔබ්බට ගොස්, සංකීර්ණ ඉලක්ක තබාගෙන, සැලසුම් කර, තනිවම කාර්යයන් ඉටු කිරීමට පටන් ගනී. මෙම විකාශනය මඟින් කර්මාන්ත ගණනාවක කාර්ය ප්‍රවාහයන් සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කරනු ඇත.

පාඨකයාට අවසන් පණිවිඩය

තාක්ෂණය කොතරම් දියුණු වුවත්, එහි ප්‍රතිදානවල අවසන් විනිශ්චයකරු සහ වගකීම්කරු වන්නේ ඔබයි.

1. සත්‍යාපනය අතපසු නොකරන්න: AI මඟින් ලබා දෙන ඕනෑම කරුණක් (විශේෂයෙන් සංඛ්‍යාත්මක දත්ත) වෙනත් මූලාශ්‍ර හරහා පරීක්ෂා කිරීම ඔබේ මූලික වගකීමයි. Hallucinations සෑම විටම සිදුවිය හැකිය.
2. නිර්මාණශීලී වන්න, යැපෙන්න එපා: AI යනු ඔබේ දැනුම හා හැකියාවන් වැඩි දියුණු කරන සහායක මෙවලමකි. ඔබේම නිර්මාණශීලීත්වය සහ විචාර බුද්ධිය AI හි ප්‍රතිදානවලට වඩා ඉදිරියෙන් තබන්න.
3. ආචාර ධර්ම ගැන සිතන්න: AI භාවිතයෙන් අන්තර්ගතයක් නිර්මාණය කරන විට, එමඟින් කිසිවෙකුගේ පුද්ගලිකත්වයට හානියක් හෝ අසත්‍ය තොරතුරක් ප්‍රචාරණය නොවන බවට වග බලා ගන්න.

GenAI යනු අතීත දත්ත මත ගොඩනැඟුණු තාක්ෂණයකි. නමුත් එහි සැබෑ විභවය පවතින්නේ, එම තාක්ෂණය යොදාගෙන අප නිර්මාණය කරන අනාගතය තුළයි!